Optisyen adayları kendilerine verilen ödev ve araştırma konularını pandemi sebebiyle sanal dünyada arıyor. Bir optisyen adayı, optik merceklerin üretim aşamaları sorusunu internette bulamayınca, cevaplandırılması umuduyla BETA OPTİK Yön.Kur.Üyesi Erdal ÖZKAVAK‘a gönderdi. Sorusunun cevaplandırıldığını gören optisyen adayı, gelen cevabı da diğer öğrencilere kaynak olması ve yayınlanması için bize gönderdi. Böylece optisyenlere faydalı olacak bir veriyi de internete eklemiş olduk.
Soru 1: Bir merceğe kaplama yapılma sürecinde uygulanan işlemleri adım adım görsel materyallerle araştırıp yazınız.
Soru 2: Kaplaması yapılmış merceklerin hangi yöntemlerle test edildiği (dayanıklılık, optik karakterizasyon vb.) araştırınız.
BETA OPTİK Yön.Kur.Üyesi Erdal ÖZKAVAK:
Cevap 1 – Üretimi, yüzey işlem bölümünde tamamlanarak ilk kalite kontrol aşamasında onaylanan Organik Gözlük Camları kaplama aşamaları şöyledir;
1) Camların utrasonik yıkama sistemi içerisinde özel deterjanlı tanklarlarda yıkanması ve durulanması suretiyle, cam yüzeylerinde oluşan toz ve lekelerden arındırılması,
2) Sıvı haldeki özel vernik içerisine daldırılarak, camların her iki yüzeyine film tabakası halinde kaplanması ve homojen bir yüzey elde edilmesi bakımından bir süre dikey konumda bekletilmesi. Bu işlemin yapıldığı bölümde, özel askılara (holder’lara) dizilmiş camların belirlenmiş süreyle bekletilirken, porselen ısıtıcıları olan bu bölümde kurutularak polimerize edilmesidir.
3) Sonraki aşamada camlar, özel fırınlarda camın materyaline göre değişiklik gösteren ısıda ve sürede fırınlanarak (pişirilerek) sert kaplama elde edilir.
4) Son aşama; Yüksek vakum üreten makineler içerisinde, özel kimyasalların buharlaştırılarak camların her iki yüzeyine anti-refle kaplama ve kaymaz tabaka (montaj emniyeti için) kaplanması işlemi.
Cevap 2 – Kaplaması yapılmış merceklerin hangi yöntemlerle test edildiği(dayanıklılık, optik karakterizasyon vb.): Kaplaması tamamlanmış camların, bu konudaki standartlara sahip olup olmadığını anlamak bakımından, her partide bulundurulan test camlarına şu testler uygulanır;
1) Çizilme direnci testi: Taş yünü kullanılarak belirli bir baskı ve sürtünme uygulanarak yapılan testtir.
2) Kaplama tutunma testi: İç-Dış cam yüzeylerinde maket bıçağı ile oluşturulan 1 mm karelik kesilere yapışkanlığı yüksek özel bantlarlarla uygulanan testtir.
3) Hidrofobik (Su tutmama-kayganlık) testi: Bu test, yine yapışkanlığı yüksek banları, uç kısmına yapıştırılan ağırlık sağlayan metaller olduğu halde, cam yüzeylerine yapıştırılarak yapılan testtir. Yapıştırılan bu bantlar, tutunamayarak ağırlık merkezine doğru kaymalıdır.
4) Transmisyon (ışık geçirgenlik) testi: Bunu ölçmek için, spektrometre denilen cihaz yardımıyla, cama uygulanan anti-refle kaplamanın ışık geçirgenlik ve yansıma oranı ölçülerek grafiği alınıp kontrol edilir. Bu aşamada ayrıca, camın yüzeyde homojen bir renkseme dağılımına sahip olup olmadığı da kontrol edilir.
5) Kaplamanın darbelere karşı dayanıklılığı testi: Mekanik bir düzenek altında cama belirli bir basınç uygulanarak, kaplamada çatlama olup olmadığı kontrol edilir.
6) Aşınma testi: Kaplamanın maruz kalacağı dış etkiler sonucu aşınma düzeyini test etmek amacıyla, şartların realize edilerek yapılan tuzlu su testi yapılır. 1 ltre kaynar suya 45 gram sodyum klorür (Tuz) ilave edilerek, AR kaplamalı cam bu karışıma daldırılarak 1 dakika süreyle bekletilir ve hemen sonrasında, normal oda sıcaklığındaki suya daldırılarak 1 dakika da bu şekilde bekletilir. Bu durumda camın yüzeyinde bir bozulma olup olmadığına ve düzeyine bakılarak sonuç değerlendirilir.
Kaplama üretimi ve testleri aşamalarına ilişkin görsel ve grafikleri ekte görebilirsiniz. Selamlar.
Erdal ÖZKAVAK
