Merhaba Arkadaşlar. Sizlere çok ilginç ve farklı bir konu hakkında daha bilgi vermek adına küçük bir çalışma yaptım. Bazı gözlük kullanıcıları ve gözlükçülerden gelen soruları derleyerek cevaplandırılmak üzere Beta Optik Yön.Kur.Üyesi Erdal ÖZKAVAK Beyefendiye gönderdim. Son zamanlarda gözlük kullanıcılarından ya da meslektaşlarımızdan benzer cümleleri daha sık duyar hale geldiğimiz ‘’ Camın Her Yerinden Görebilirsiniz ‘’ cümlesi malumunuz. Bakalım tek odaklı camlarda camın her yerinden aynı görüntüyü yakalamak mümkün mü? Eğitime katkılarında dolayı Erdal ÖZKAVAK beyefendiye teşekkür ederiz.
Erdal Beye Gönderdiğimiz SORULARIMIZ:
· Bazı astigmatlı camlarda, fokometre camı optik merkezde -3.00 -1.00 okurken, camın daha altlarını farklı numaralarda okumakta. Bu tarz numaralarda fokometrenin camın bütün alanını aynı derecede okuması mümkün mü? Bu tarz üretilen camlar mevcut mudur?
· Gözlük kullanıcıları bu vb numalarda bazı camlarda montaj sonrası camın her tarafından aynı görüşü aldıklarını söylemekteler. Bu durumu nasıl açıklayabilirsiniz?
Erdal Beyden Gelen CEVAPLAR:
· Klasik gözlük camlarında, astigmatlı veya değil, sferik (asferik, freeform-kişisel olmayan) yüzeylerde merkezden uzaklaştıkça karşılaşılan en belirgin diyoptrik deformasyonlar, ‘sferik aberasyon’ ve ‘oblik astigmatizm’dir. Bu durum, yüzey geometrilerinin oluşturduğu bir sonuçtur. Örneğin, stoklarımızda bulunan (asferik olmayan) +4.00 bir camın optik merkezinde diyoptrik güç +4.00 iken, periferiye gidildikçe ölçülen diyoptri artmakta, +4.10, +4.15 v.s. olmaktadır. Dolayısıyla, camın fiziksel yapısı gereği ortaya çıkan bu durum, diyoptri gücünde de bazı sapmalara neden olacaktır. ‘Sferik aberasyon’ ve ‘oblik astigmatizm’in neden olduğu deformasyonun düzeyi, büyük oranda camın bazına bağlıdır. Yani, camın bazı ile diyoptrik gücü arasında bir korelasyon vardır. Geleneksel üretim teknolojisinde, ‘Best form’ olarak tarif edilen tasarımlarda deformasyon minimum düzeyde olurken “Best form” kriterlerine uyulmadığı zaman her zaman az veya çok sferik aberasyonla ve oblik astigmatizmle karşılaşırız. ‘Tscherning Elipsi’ olarak bilinen tasarımda, geleneksel üretim teknolojileri ile üretilen camlarda, (Konveks numaralarda +7.50’ye kadar) neredeyse sıfır sferik aberasyon ve oblik astigmatizmin nasıl elde edileceği gösteriliyor. Fakat, bu prensibe göre üretilecek camlar, o kadar yüksek bazda olur ki, piyasa bu tür camları estetik kaygılarla kabul etmez. Örneğin geleneksel olarak üretilen +4.00 diyoptri bir camın, periferide minimum deformasyona sahip olması için 10 civarında bir bazda üretilmesi gerekir!
· Periferik aberasyonun azaltılması bakımından, diğer bir teknoloji de asferik yüzeylerin kullanılmasıdır. Asferik ön yüzey kullanıldığı zaman, +4.00 bir camın 6.00 Baz hammaddeden üretilmesi gerekiyor. Asferik camlarda “sferik aberasyon” ve “oblik astigmatizm” oldukça daha azdır. Fakat piyasanın kabul edebileceği bombede ve periferide minimum deformasyon istiyorsak, yapmamız gereken, freeform-kişisel tek odaklı cam üretmektir. Bunda da başarılı olabilmek için aşağıdaki parametrelerin bilinmesi gerekir;
-Çerçeve Pantokopik açısı
-Çerçeve bombe açısı
-Verteks mesafesi
Gravürlere göre markürlenen tek odaklı freeform camların, aynı diyoptride olsa dahi, sağ cam sağ göze ve sol cam da sol göze, doğru montaj yüksekliklerinde ve yatay eksenler 180 derece yönünde (aynen progresif cam montajında olduğu gibi) olmalıdır.
Burada dikkat edilmesi gereken önemli husus; Kişiye özel parametrelerde üretilen bu camlar, örneğin -5.00 olarak sipariş verilmişse, (pantoskopik açı ve çerçeve bombe açısı 0 derece olmadığı takdirde) optisyen bu camları ölçtüğü zaman, camın hiçbir noktasında -5.00’i göremeyecektir ve görmemelidir de!
Eğer bu camla, Bombe açısı 20 derece ve pantoskopik açısı 0 derece olan, güneş gözlüğü çerçevesi için sipariş edilmiş ise, bu camların bakış noktasındaki diyoptrik değerler (0.01 stepte fokometre ölçüm değerleri) aşağıdaki değerlere benzer olacaktır:
Sferik değer : -4.15D
Silindir değer: -0.60D
Aks : 180
Prizma : 0.45 Taban İçe
Montaj noktasında (pupilla merkezi), yukarıdaki diyoptrik değerlerde üretilen freeform camlar, bombe açısı 20 derece ve pantoskopik açısı 0 derece olan çerçeveye monte edildiği zaman, camın tüm noktalarında, kullanıcı açısından -5.00 Diyoptri etkisi yapacaktır. Eğer periferide farklı numara ölçüyorsanız, bu zaten olması gereken bir durumdur. Pantoskopik açı ve çerçeve bombe açısı 0 derece olmadığı sürece camın her noktası farklı diyoptride olmak zorundadır. Kişiye Özel Tek Odaklı Freeform camlar (Pantoskopik açı ve çerçeve bombe açısı 0 derece olmadığı sürece) reçete sferik olsa dahi camın tüm noktaları silindirik değerler taşıyacaktır.
Konuyu şu şekilde özetleyebiliriz:
- Geleneksel teknolojide sferik yüzeylerle periferik görüşü tam olarak düzeltmek için “Best Form” camlar üretmemiz gerekiyor . Bu şekilde camın tüm yüzeyinde aynı diyoptrik değerleri elde edebiliriz. Yalnız +7.50 üzerindeki reçetelerde bu hiçbir şekilde mümkün olamamaktadır. (Bu camların üretiminde, pantoskopik açının ve çerçeve bombe açısının 0 derece olduğu farzedilir)
- Doğru asferik yüzeylerle periferik alanda aynı diyoptrik değerleri elde edebiliriz. Burada da, bu camların üretiminde Pantoskopik açının ve çerçeve bombe açısının 0 derece olduğu farzedilir. Bu iki çeşit camın da ölçümünde, periferik alandaki diyoptrik değerlerle merkezi alandaki diyoptrik değerler benzerdir.
- Kişiye özel olmayan (Pantoskopik açı ve çerçeve bombe açısı 0 derece olarak verildiği zaman) cam üzerindeki her noktada hemen hemen aynı diyoptrik değerleri elde ederiz. Fakat bu açılara sahip çerçeveye çok ender olarak rastlarız. Genelde çerçevelerin bir pantoskopik açı ve bombe değeri vardır. Bu durumda da, yukarıda örnekle izah ettiğim gibi periferik bölge dahil camın her noktasındaki diyoptrik değerin reçete değerlerinden farklı olması ŞARTTIR.
Örneklemeyi çoğaltmak adına, yine geleneksel üretim +4.00 camı ele alırsak:
- 10 Baz’dan üretildiğinde “Best form” olur ve faraza 70 mm çapındaki camın tüm yüzeyi kusursuz olur.
- 9 Baz’dan üretilirse, örneğin merkezden 30 mm ötede belirli derecede bir deformasyon başlar.
- 8 Baz’dan üretilirse, deformasyon merkezden örneğin 25 mm ötede başlar ve 30 mm ötede, 9 Bazdakinden daha fazla deformasyon oluşur.
- 7 Baz’dan üretilirse de, deformasyon merkeze daha yakın bir mesafede başlar, 25 ve 30 mm ötede 8 Bazdakinden daha fazla deformasyon oluşur.
Netice itibariyle en iyi çözüm; Kişiye Özel Tek Odaklı Freeform camların, çerçeve parametrelerine göre üretilmesi ve hassas bir şekilde montajının yapılmasıdır.
Selamlar,
Erdal ÖZKAVAK
