İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARA;

Neredeyse her gün TV’de sabah programlarında, yazılı ve görsel basında, sokak ilan panolarında, internet ve sosyal medyada; sağlık alanındaki düzenlemelerin, kanun ve yönetmeliklerin tamamında “hekimlerin ve sağlık kuruluşlarının her ne suretle olursa olsun reklam yapmasının yasaklanmış olması, bilgilendirme ve tanıtım faaliyetlerinin ise belirli kurallar çerçevesinde tutulduğu ve sınırlandırıldığı” gerçeği söz konusu iken, bu reklamların sınır tanımadan yapılıyor olmasının gözlerden kaçtığını düşünmekteyim.

Bu reklam ve tanıtımlar sadece sağlık alanındaki kanun ve yönetmeliklere değil,  6502 sayılı kanuna dayanılarak hazırlanan “ticari reklam ve haksız ticari uygulamalar yönetmeliğine” de aykırıdır. Yine aynı yönetmelikte, ticari reklamlara ilişkin getirilecek sınırlamalar ve bu reklamlarda olması gereken usul ve esaslar belirlenmiştir. Buna göre; ticari reklamların

• Mevzuat hükümlerine uygun olması,
• Reklam olduğunun açıkça belli olması,
• Reklama ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal ve hizmetlerin reklamlarının, ilgili mevzuatında yer alan reklamlara ilişkin hükümlere uygun olması gerekmektedir.

Ayrıca, aynı yönetmeliğin 5. Madde (ğ) bendinde “reklamlar, hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait ifade ya da görüntüler içeremez” denilmiştir. Kaldı ki, hekime başvuranlar “müşteri” hekimler de “tüccar” değildir. Bu sebeple, hekimlerin hizmet sunduğu sağlık kuruluşları da klasik bir ticarethane olarak değerlendirilemez.

Bu reklamlar ile halkımız, duygusal olarak yıpratılmaktadır. Ticarethane zihniyetindeki sağlık kuruluşları sınır tanımayan vaatleri ile kişileri yanlış uygulama ve operasyonlara sevk edebilirler. Çünkü sağlık hizmetine ihtiyaç duyanlar duygusal olarak güçsüzdürler ve hastalık olgusunun kişide yarattığı etkiler sebebi ile uyaranlara açıktırlar. Yani kişilerin reklamlardan etkilenme olasılığı çok yüksektir.

Gözlük kullanan biri olarak biliyorum ki; miyop, hipermetrop, astigmatizma ve presbiyopi göz hastalığı değil göz kusurudur. Fakat bu reklamların tamamında “hastalıktan kurtulun, tedavi ediyoruz” kelimeleri geçmektedir. Oysa hastalık olmayan bir durumun tedavisi de olmaz.

İnsanlara görsel olarak ulaşılabilen her yerde gözlük kullananları lazer operasyonlarına davet eden, vaatlerde bulunan ve talep yaratıcı nitelikte olması, tanıtımların, bilgilendirme amacını aşıp etik dışı reklam niteliğine geçmesini ve sağlık kuruluşlarının kanunlara karşı geldiğinin açık ispatıdır. Ve bu duruma geldikten sonra gözü bozuk olan kişiye operasyonların komplikasyonlarını ne kadar anlatırsanız boştur. Bu operasyonların birçok riski bulunmaktadır. Miyoplarda, hipermetroplarda veya henüz katarakt oluşmamış yakını görmekte zorlanan 40 yaş üzeri kişilerin her birinde yaşa bağlı farklı durumlar söz konusudur. Sözün özü; sağlık alanında verilen reklamlar;

• Tababet ve Şuabatı Sanatlarının İcrasına Dair Kanun’a,
• Tıbbi Deontoloji Tüzüğü’ne,
• Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’na,
• Özel Hastaneler Yönetmeliği’ne
• Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğe,
• Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’a
• Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’ne
• Türk Tabipler Birliği Disiplin Yönetmeliği’ne

karşı gelmekte ve anayasal suç işlenmektedir. İlgili tüm düzenlemeler ve etik kurallar gereği sağlık alanında reklam yapmak kesinlikle yasaktır.

Sonuç olarak; Ek’lerdeki sosyal medya çıktılarında ve görsellerde, hangi platformda, hangi tarihte, hangi hekim ya da özel sağlık kuruluşunun sınır tanımaz şekilde reklam verdiği belgelenmiştir. Ve bu örnekler kolaylıkla çoğaltılabilir. Kişi ve kurumlar rastgele seçilmiştir. Öncelikli göreviniz olan “toplumun ve fertlerin sağlığını korumak” için gereken önlemlerin alınmasını bilgilerinize arz ederim.

Saygılarımla,

Murat AKIN